Ngọc trai và san hô là những viên đá quý đầu tiên được nhân loại yêu thích, có nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại. Với san hô, chính vẻ đẹp tự nhiên và biểu tượng của màu đỏ cùng với hình dạng nhánh tự nhiên đã đưa loài sinh vật biển này vào danh sách những món trang sức quý giá của tổ tiên chúng ta. Ngày nay, trong số hơn 7,300 loài san hô, chỉ có 10 loài được coi là san hô quý trong ngành công nghiệp trang sức cao cấp, trong đó San Hô Đỏ Địa Trung Hải (Purest Red Mediterranean Coral) tinh khiết và San Hô Da Thiên Thần Màu Hồng Nhạt (The Light Pink Angel’s Skin Coral) là những loài nổi tiếng nhất trong thế giới trang sức cao cấp.
Kính vạn hoa của nhiều mẫu trang sức khác nhau làm từ san hô Sardinia tự nhiên và san hô Angel Skin cực hiếm.
San Hô Quý và San Hô Rạn: hiểu sự khác biệt
San hô rạn (coral reef)
San hô quý (precious coral)
San hô là những sinh vật biển tuyệt vời mà chúng ta đều biết, ví dụ, Rạn san hô Great Barrier đầy màu sắc, tràn đầy sức sống và rất quan trọng đối với hệ sinh thái biển của hành tinh. Tuy nhiên, những rạn san hô tạo nên rạn san hô này không phải là những rạn san hô đã khơi dậy sự trân trọng của nhân loại cho những món đồ trang trí quý giá kể từ Kỷ nguyên đồ đá mới. Đó là những rạn san hô hoàn toàn khác.
Chúng ta hãy thử làm rõ điều này bằng một chút kiến thức về sinh học và thuật ngữ trang sức cụ thể hơn.
San hô là động vật, thuộc về một nhóm gọi là ngành Cnidaria, nơi có hơn 7,300 loài, bao gồm cả các loài san hô xây dựng rạn sống chủ yếu ở vùng nước nông. Theo các tiêu chuẩn trang sức do CIBJO – Liên minh Trang sức Thế giới The World Jewellery Confederation ban hành (truy cập www.cibjo.org để xem sách San Hô trong loạt sách Blue Book), các loài san hô quý được sử dụng trong trang sức cao cấp chỉ giới hạn trong một nhóm rất nhỏ, được biết đến trong sinh học là họ Corallidae. Trong nhóm này có khoảng mười loài san hô được sử dụng trong trang sức, và chúng không sống trong cùng một hệ sinh thái và độ sâu đại dương tương tự như những dòng họ hàng của chúng ở các rạn san hô khác. Các loài san hô xây dựng rạn từ vùng nước nông, hiện đang chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và sự axit hóa của đại dương, thực tế không được sử dụng trong trang sức cao cấp. Mặc dù chúng cùng chia sẻ tên gọi chung là “san hô,” nhưng san hô rạn không giống như san hô quý.
Danh pháp: làm rõ các tên gọi khác nhau của San Hô
Đây là nơi và cách danh pháp được CIBJO chấp thuận tăng thêm giá trị và sự rõ ràng – các loài được sử dụng làm san hô quý thực sự chỉ là một phần nhỏ của toàn bộ thế giới san hô, là những vật liệu đá quý rất cụ thể và khác biệt.
Một số ít loài san hô quý được nhìn thấy trong đồ trang sức cao cấp ngày nay, tùy thuộc vào loài mà chúng xuất phát, có lớp đánh bóng sứ sáng bóng. Chúng có màu sắc khác nhau, từ đỏ thẫm truyền thống đến trắng đồng nhất tinh khiết, với một số màu hồng trung gian hoặc màu hồng cam và cũng có kết cấu loang lổ hoặc đốm. Các chuyên gia thường gọi san hô quý bằng tên sinh học của chúng: tên gọi hai phần của loài bằng chữ in nghiêng Latin. Đây là cách phổ biến nhất để truyền đạt các loài (ví dụ: Corallium rubrum). Tuy nhiên, ngành kinh doanh đồ trang sức có xu hướng sử dụng ngôn ngữ thông thường và nhiều phương ngữ địa phương để mô tả các sản phẩm san hô (ví dụ: San hô Sardinia, San hô Địa Trung Hải, v.v.). Hiểu rõ hơn về tên sinh học của san hô có thể hữu ích nếu chúng ta muốn hiểu các biến thể của chúng, cũng như các vấn đề liên quan đến bảo tồn và quản lý tài nguyên. Vui lòng xem biểu đồ ở cuối với các tên thương mại san hô quý phổ biến và các loài tương ứng điển hình của chúng. Trong biểu đồ, bạn sẽ lưu ý, một lần nữa, rằng chỉ có khoảng mười loài san hô được sử dụng trong đồ trang sức quý.
San Hô Da Thiên Thần (Angel Skin Coral)
Trong số các loài san hô quý, loài Pleurocorallium elatius màu hồng nhạt đến hồng cam hoặc đỏ và loài Pleurocorallium konojoi trắng như tuyết, đã khá phổ biến trong đồ trang sức cao cấp từ cuối thế kỷ 19. Chúng đại diện cho các san hô chuyển màu gần như liên tục từ trắng tinh đến đỏ. Một trong những giống thú vị nhất của nhóm loài này là san hô “Da Thiên Thần - Angel Skin” quý hiếm và có giá trị cao. Angel Skin, hay “pelle d’angelo” trong tiếng Ý, là tên gọi lãng mạn của giống san hô P. elatius màu hồng nhạt đồng nhất ngọt ngào, còn được biết đến ở Nhật Bản là magai hoặc boké, thực tế là một màu san hô bất thường do rối loạn giống như bạch tạng. Những con bạch tạng cực kỳ hiếm gặp trong các loài san hô quý khác và ít hiếm hơn một chút trong loài này, cho phép thu thập các viên bi và cabochon để chế tạo các món trang sức đặc trưng. Trên thực tế, để hoàn toàn chính xác, Da Thiên Thần - Angel’s Skin là một cách diễn đạt được những các thương gia kinh doanh san hô sử dụng cho tất cả các loài san hô quý bạch tạng màu hồng rất nhạt, nhưng chủ yếu là P. elatius.
Để đánh giá cao hơn sự quý hiếm của loại san hô quý hiếm bất thường này, khi thu thập một sợi, chất lượng và kích thước của hạt càng cao thì thời gian hoàn thành càng lâu, đôi khi thậm chí là hàng thập kỷ. Vì vậy, nó thường được coi là một bộ sưu tập không bao giờ kết thúc. Đây chính là mức độ quý hiếm thực sự của san hô Da Thiên Thần - Angel’s Skin từ P. elatius, và đây chính là lý do tại sao đôi khi một sợi san hô tinh xảo được định giá rất cao.
Theo chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái – Vòng cổ Beyond Rare Gem Angel Skin Coral 32”, các sắc thái phù hợp của Gem Angel Skin Coral, Người mẫu đeo hai sợi dài Angel Skin Coral từ Neiman Marcus Holiday Book, nhiều sắc thái khác nhau của Angel Skin Coral, Hoa tai Angel Skin Coral với đá Garnet xanh và kim cương
San Hô Sardinia (Sardinian Coral)
San hô tiêu biểu cho vật liệu đá quý trang sức tinh xảo là loài truyền thống từ Địa Trung Hải và Đại Tây Dương lân cận, loài san hô đỏ Corallium rubrum, được gọi là san hô Sardinia hoặc san hô Địa Trung Hải. Màu đỏ của loài san hô phân nhánh nhỏ này, khi so sánh với loài lớn hơn ở Châu Á, đã được đánh giá cao trong suốt chiều dài lịch sử vì tính biểu tượng rất mạnh mẽ của nó. Nó có thể được thấy trong các kinh sách cổ như Kinh thánh, Kinh Koran và cả trong các truyền thống Do Thái, Phật giáo và Ấn Độ giáo. San hô Sardinia có thể được nhìn thấy trong các hiện vật di sản lịch sử, không chỉ ở các vùng ven biển của hồ chứa nước biển đó, mà còn xa xôi như Châu Phi xích đạo, Trung Đông và Viễn Đông Á, tất cả đều là bằng chứng liên quan đến các tuyến đường thương mại rất xưa cũ. Ngày nay, việc đánh bắt các loài san hô này tuân theo các quy định rất nghiêm ngặt của Ủy ban Nghề cá Địa Trung Hải của FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc) - General Fisheries Commission for the Mediterranean of FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations, với các hạn chế để bảo vệ các loài. Việc khai thác loài san hô này dưới 50 mét bị giới hạn ở kích thước thân tối thiểu và chỉ dành cho thợ lặn rất có kinh nghiệm. Ngoài ra, còn có sự phân định thường xuyên các khu vực được bảo vệ để bảo vệ các loài và tuổi thọ của chúng.
CIBJO có một Ủy ban San hô đặc biệt mà Christina Lang Assael, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành của Assael phụ trách. Ủy ban San hô, hoạt động từ năm 2014, đã tích cực nghiên cứu và truyền đạt những mối quan tâm về bảo tồn và phát triển bền vững này đến ngành công nghiệp trang sức với sự nhấn mạnh đặc biệt vào hành động vì khí hậu, khuyến khích tất cả các nhà sản xuất và đại lý san hô đo lượng khí thải carbon của họ và nhận thức được những thách thức mà tất cả các vật liệu đá quý sinh học như san hô và nhân loại đang phải đối mặt ngày nay. Do đó, việc tuân thủ các thông lệ kinh doanh tốt và tìm nguồn cung ứng có trách nhiệm là rất quan trọng khi xử lý vật liệu đá quý đẹp và có liên quan đến lịch sử này mà chúng ta biết và yêu thích như san hô quý giá.
Theo chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái – Dây chuyền Natural Sardinian Coral 33”, nhiều hình dạng khác nhau của San hô Sardinian, Hoa tai Pagoda với San hô Sardinian tự nhiên và Kim cương Marquise, Người mẫu đeo Dây chuyền nhiều sợi San hô Sardinian tự nhiên và Hoa tai Heart’s Desire
Vòng cổ san hô đỏ từ thương hiệu thời trang Hity, chế tác từ san hô đỏ Nhật Bản
Nguồn cung ứng có trách nhiệm. Hiểu rõ các quy định
Ủy ban San hô của CIBJO giúp ngành công nghiệp trang sức hiểu rõ hơn về các loại san hô khác nhau và các quy định pháp lý hữu ích bảo vệ chúng. Chúng tôi biết rằng một số loài san hô quý đã được liệt kê trong Phụ lục III của CITES, Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật và thực vật nguy cấp, hay còn gọi là Công ước Washington. Mặc dù việc nằm trong danh sách bảo vệ loài có vẻ giống như lệnh cấm buôn bán, nhưng thực tế Phụ lục III nơi các loài san hô này được liệt kê có ý nghĩa khác. Phụ lục III này tập hợp các loài không bị đe dọa nhưng cần được giám sát, cụ thể là ghi lại tất cả các hoạt động thương mại quốc tế (ví dụ: nhập khẩu, xuất khẩu) để có dữ liệu chính thức, góp phần cải thiện các chính sách quản lý tài nguyên ở các quốc gia xuất xứ. Theo tinh thần tương tự, CIBJO gần đây đã xuất bản Hướng dẫn về san hô cho Hải quan, được dịch sang nhiều ngôn ngữ, để hỗ trợ các cơ quan chức năng trong quy trình giám sát đó. Khi biết về CITES và cách thức hoạt động của nó, có thể thấy rõ rằng vật liệu đá quý từ một loài được liệt kê trong Phụ lục III, nếu đi kèm với các tài liệu thích hợp trong giao dịch quốc tế, là một sản phẩm hoàn toàn an toàn và hợp pháp để giao dịch, tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn thương mại của khu vực pháp lý đó. Để đánh giá sự khác biệt trong danh sách CITES, ví dụ, trong Phụ lục I, nơi không có san hô quý nào được liệt kê, thì việc buôn bán bị cấm (ví dụ như mai rùa, ngà chim mỏ sừng) và Phụ lục II, cũng không có san hô quý nào được liệt kê, dành cho các loài không nhất thiết phải bị đe dọa hiện nay, nhưng có thể trở thành như vậy trừ khi việc buôn bán được kiểm soát (ví dụ như ngà kỳ lân biển, ốc xà cừ nữ hoàng).
Các loài san hô quý hiếm được liệt kê trong Phụ lục III của CITES bao gồm san hô đỏ thẫm Corallium japonicum có ở Nhật Bản và rất phổ biến ở Trung Quốc, san hô màu hồng nhạt, từ màu cam đến đỏ P. elatius có ở Nhật Bản và Đài Loan, và san hô trắng tinh P. konojoi từ Việt Nam (bạn có thể tham khảo danh sách đầy đủ các loài san hô quý hiếm và CITES trong Sách san hô CIBJO đã đề cập ở trên).
Theo chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái – Hoa tai bong bóng san hô Sardinia tự nhiên của Sean Gilson, Vòng cổ san hô da thiên thần hai viên ngọc, CIBJO – Liên đoàn trang sức thế giới, Cây san hô da thiên thần tự nhiên
Nguồn: Assael.com - Obssessed by Pearls
Tác giả: Blogger Rui Galopim de Carvalho, FGA DGA, Gemologist (Nhà Ngọc Học), World Renowned Gemology Educator and Coral Expert
Viết bình luận